B2B, B2C ve C2C Nedir? Farkları Nelerdir?
Günümüzde iş modellerini ifade etmek için kullanılan B2B, B2C ve C2C kısaltmaları pek çoğumuz için kafa karıştırıcı olabilir. İngilizce kelimelerin baş harfleri ile oluşturulan bu kısaltmalar, iş dünyasında küresel çapta kullanılır. Bu kısaltmaların anlamlarını ve kapsamını bilmek için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.
B2B Nedir?
B2B; İngilizcede “Business to business” kelimelerinin kısaltmasıdır ve Türkçeye “İşletmeden işletmeye” şeklinde direkt olarak çevrilebilir. B2B iş modelinde alışverişin yapıldığı her iki taraf da şirket statüsündedir. Kısacası B2B şirketler, diğer şirketlerin ürün, ham madde ve hizmet gibi ihtiyaçlarını karşılar. Direkt olarak tüketiciyi hedeflemeyen bu şirketler, genellikle yüksek miktarda iş anlaşmaları gerçekleştirir ve pazarlama çalışmalarını da buna uygun şekilde planlar.
B2B şirketlerinde ticaret, diğer şirket modellerinden daha uzun ve zorlu bir süreci beraberinde getirir. B2C gibi şirketler genellikle tekli ürün satışı gerçekleştirirken, işletmeden işletmeye iş modelini benimseyen markalar genellikle tek bir anlaşmayla yüksek miktarda satış gerçekleştirir. Bu durum sürecin daha uzun olmasına ve anlaşma için birden fazla otoritenin karar vermesine neden olur. Dünya genelinde hizmet gösteren büyük B2B şirketleri şu şekilde örneklendirebiliriz:
- IBM
- Skype
- Adobe
- Shopify
Bu markalar, dünya çapındaki şirketlerin yazılım ve donanım gibi teknolojik ihtiyaçları için temel sağlayıcılardır. Her biri temel tüketicilere de satış gerçekleştirse de, şirket yapılarının ve satış miktarlarının büyük bir bölümünü diğer şirketlerle gerçekleştirdikleri iş anlaşmaları oluşturur. Teknoloji markalarının yanı sıra fiziksel ürünlerle öne çıkan B2B markaları da vardır. Ofis mobilyaları üreten bir şirket de B2B iş modeli altında incelenebilir.
B2C Nedir?
B2C; “İşletmeden tüketiciye” anlamı taşıyan “Business to customer” kelimelerinin kısaltmasıdır. Adından da anlaşılacağı üzere B2C şirketler, direkt olarak temel tüketiciyi hedefler. Ürün ve hizmetlerini son tüketiciye pazarlayan bu şirketler, ihtiyaç duydukları ürünleri B2B şirketlerinden temin ederler. Daha sonrasında farklı satış kanalları üzerinden bu ürünleri pazarlayan B2C işletmeleri pazarlama kampanyalarını ve sosyal medya platformlarını da aktif bir şekilde kullanır. Dünyanın en ünlü B2C şirketlerine şu örnekleri verebiliriz:
- Amazon
- Netflix
- Yemeksepeti
- Walmart
- Meta
Örneklerden de anlaşılacağı üzere B2C şirketler ekosistemlerindeki hizmetleri direkt olarak tüketicilerle buluşturur. Hepimizin aşina olduğu en büyük iş modeli de işletmeden tüketiciyedir. Bunun sebebi hedef kitlelerinde yer almamız ve reklam & pazarlama kampanyalarını hayatımızın her alanında görmemizdir.
C2C Nedir?
C2C; “Customer to customer” kelimelerinin kısaltmasıdır ve “Tüketiciden tüketiciye” anlamını taşır. C2C şirketleri, tüketiciler arasında yapılan alışverişlerde bir köprü görevi görür. Bu iş modelinde tüketiciler hali hazırda var olan ürün ve hizmetlerini pazarladıkları için C2C şirketlerin ürün ihtiyaçları diğer iş modellerine göre çok daha azdır.
Yine de bu iş modelini benimseyen şirketler, platformlarını aktif tutmak ve daha fazla kullanıcının plarformu kullanmasını sağlamak için pazarlama ve tanıtım kampanyalarına büyük önem gösterir. En çok tanınan C2C şirketler şu şekilde sıralanabilir:
- Letgo
- eBay
- Sahibinden
- Armut
- Airbnb
Tüketiciden tüketiciye alışverişlerde komisyon, abonelik ve hizmet satışları ile gelir elde eden C2C şirketleri dijital çağda giderek artan bir hızla büyümektedir. Trendler ve değişen yaşam tarzları da C2C şirket yapılarının büyümesini büyük oranda destekler.
B2B ve B2C Arasındaki Farklar
B2B ve B2C şirket modelleri arasındaki en büyük fark hedef kitlelerdir. Tanımlarda da belirttiğimiz gibi B2B şirketler direkt olarak diğer şirketleri hedeflerken, B2C şirketler temin ettikleri ürün ve hizmetleri son kullanıcılara sunar. İki şirket modeli arasındaki bu fark, ticaret sirkülasyonlarında da büyük bir farklılığı beraberinde getirir. B2B satışları yüksek miktarda ürün ve hizmetten oluştuğu için anlaşmaların da bedelleri diğer iş modellerine göre oldukça yüksektir. Bu da uzun süreli toplantıları, görüşmeleri ve anlaşma süreçlerini ortaya çıkarır.
Buna karşın B2C şirketler ürünlerini farklı satış kanalları üzerinde hızlı bir sirkülasyonla tüketicilere direkt olarak satabilir. Bu satışlar genellikle düşük ücretlerle olsa da, temel tüketiciyi hedeflemeleri çok daha fazla hedef kitleye ulaşmalarını sağlar. Bu sayede yüksek gelirler elde edebilirler.
B2B ve C2C Arasındaki Farklar
B2B şirketler, arasındaki bir ticareti hedef alırken C2C şirketler tüketiciler arasında yapılan alışverişte aracılık görevi üstlenir. İş modelleri arasındaki en farklı ikili olan B2B ve C2C, sistemsel olarak da birbirinden oldukça farklıdır. B2B şirketlerin yapısı, çalışma sistemleri, hedefleri ve pazarlama stratejileri çok daha niş bir kitleyi hedefler. C2C şirketler ise toplumda ihtiyaç duyulan bir alana yönelerek tüm kullanıcıların bir platform üzerinde alışveriş gerçekleştirmesini sağlar.
Bu yönüyle B2B şirketlerin geleneksel yöntem ve araçlara C2C modeline kıyasla daha fazla yöneldiği görülür. C2C şirketler web sitesi ve uygulamalar üzerinden tüm süreci dijital olarak yönetme şansına sahiptir. Bu sayede daha pratik ve işlevsel bir yönetim deneyimine sahip olabilirler. B2B şirketler ise diğer kurumsal markalarla yakın temasta olmak için farklı stratejileri benimser.
B2C ve C2C Arasındaki Farklar
B2C iş modeli ile C2C iş modeli arasındaki en önemli fark hizmet sağlayıcılardır. B2C modelinde şirketler ürün ve hizmetlerini tüketicilere pazarlamayı hedeflerken C2C, tamamen tüketiciler arasında gerçekleştirilen alışverişleri hedef alır. Kısacası iki modelde de hedef kitle aynı olsa da, B2C modelinde ürün ve hizmetleri bir marka sunarken C2C modelinde her iki taraf da kullanıcılardır. En yaygın iş modellerinden olan B2C iş ve ticaret dünyasını domine etmeye devam etse de, C2C iş modelleri günümüzde giderek yaygınlaşmayı ve daha fazla kullanıcı tarafından tercih edilmeyi başarır.
İki iş modeli arasındaki diğer bir önemli fark da ürün ve hizmet alışverişinin yasal dayanaklarıdır. B2C şirketleri tüzel kişileri içerdiği için tüm alışveriş yasal evraklarla belgelenmelidir. C2C şirketleri ise bu konuda daha esnek kullanım özelliklerine sahiptir. Son olarak B2C ve C2C modellerinin fiyatlandırma politikaları da farklıdır. B2C piyasa ekonomisini takip ederek rekabet tabanlı bir fiyatlandırma benimserken, C2C standart fiyatlandırma stratejilerinden ayrı olarak ekosistem tarafından şekillendirilen bir fiyat politikasına sahiptir.
