Çeviri Projelerinde Bilgisayar Destekli Çeviri Araçları (CAT Tools) Ne Gibi Faydalar Sağlar?

Bilgisayar destekli çeviri (Computer-Assisted Translation) yani CAT Tools araçları, çevirmenlerin işlerini kolaylaştıran, hızlandıran, daha etkili kılan teknolojik yardımcılardır. Bu araçlar sayesinde çeviri süreci daha verimli bir hale gelir. Çeviri, dillerin ve kültürlerin köprüsü olsa bu köprünün inşası her zaman kolay olmayabilir. Çevirmenler, anlam kaybolmadan bir dilden diğerine aktarma yapmak için büyük bir özen ve dikkatle çalışır. Bu zorlu süreçte, çevirmenlerin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri de dilin karmaşıklığı ve çeviri sürecinin zahmetidir. Ancak teknolojinin sunduğu yenilikler sayesinde bazı zorluklar aşılabiliyor. Gelin, söz konusu araçlar ne işe yarar ve nasıl çalışır gibi konulara birlikte göz atalım.

İçindekiler

Bilgisayar Destekli Çeviri Nedir?

Bilgisayar teknolojisinin çeviri sürecini desteklemek için kullanıldığı çeviri yaklaşımına Bilgisayar Destekli Çeviri denir. İngilizce adıyla “Computer-Assisted Translation (CAT)” olarak bilinen araçlar, çevirmenlere metinleri daha hızlı şekilde çevirme imkanı sunar. Bu araçlar otomatik çeviri programlarından (örn. Google Çeviri) farklıdır. Bilgisayar destekli çevirinin temel amacı, çevirmenin işini otomatikleştirmek değil desteklemektir. Bilgisayar destekli çevirinin temel özellikleri şunlardır:

Tutarlılık: CAT tools, çeviri sürecinde tutarlılığı korumaya yardımcı olur. Aynı terimi veya ifadeyi belirli bir şekilde çevirdiyseniz, araçlar size bu terimleri tekrar karşılaştığınızda aynı şekilde çevirmeniz gerektiğini hatırlatabilir.
Veritabanı: Özellikle teknik çevirilerde kullanılan terimlerin ve ifadelerin veritabanını saklar. Bu da çevirmenin daha önce kullandığı terimlere hızla erişmesini sağlar.
Çeviri belleği: En önemli özelliklerden biri de çeviri belleğidir. Çeviri belleği (translation memory), daha önce çevrilen metinleri veritabanında saklayarak aynı ya da benzer metinlerle karşılaşıldığında bu çevirileri çevirmene önerir.
Entegre araçlar: CAT programı çevirmenlere sözlükler, terimler ile dil bilgisi hakkında bilgi sağlayan entegre araçlar sunar.
Birlikte çalışma: Bazı CAT araçları, birden fazla çevirmenin aynı projede çalışmasına olanak tanır. Bu da büyük projelerin daha hızlı tamamlanmasına yardımcı olabilir.

Bilgisayar Destekli Çevirinin Avantajları

Bilgisayar destekli çeviri araçları, çevirmenler için sunduğu avantajlar sayesinde çeviri kalitesi ile verimliliği büyük ölçüde artırır. Profesyonel çeviri aracı olarak da bilinen bu araçların sunduğu başlıca avantajlar şu şekilde özetlenebilir:

Hız: CAT araçları metni daha küçük, yönetilebilir segmentlere bölerek çevirmenlerin daha hızlı çalışmalarını sağlar. Segmentasyon, çevirmenin sadece üzerinde çalıştığı kısmına odaklanmasını sağlar. Böylece genel olarak hız artışı elde edilir.
Tutarlılık: Terim veritabanları ve çeviri belleği, belge boyunca tutarlı terim / ifade kullanımını garantiler. Bu da özellikle uzun ve teknik metinlerde kritik öneme sahiptir.
Kalite: Önceden çevrilen segmentlere kolay erişim, çevirmenlerin hatalarını azaltmasına, kaliteyi artırmasına yardımcı olur.
Tasarruf: Benzer ya da aynı metinlerin tekrar çevrilmesi yerine çeviri belleğinden faydalanarak maliyetten tasarruf edilir.
Kolaylık: Teknolojiyle entegrasyon sayesinde çevirmenler, dijital ortamlarda rahatça çalışabilirler. Kağıtsız ortamın getirdiği kolaylıklarla, çeviri süreci daha kesintisiz ilerler.
Rehberlik: Çevirmenlere terimlerin doğru ve tutarlı bir şekilde kullanılmasında rehberlik eder. Bu da teknik ve uzmanlık gerektiren çevirilerde kritik bir avantajdır.
Güvenlik: Dijital platformlarda çalışmanın bir diğer avantajı da güvenli yedeklemelerin oluşturulabilmesidir. Böylece kayıplara karşı ekstra güvenlik katmanı sağlanabilir.

Makine Çevirisi ve Bilgisayar Destekli Çeviri (CAT) Arasındaki Farklar Nelerdir?

Makine çevirisi ve bilgisayar destekli çeviri aynı amaç için kullanılsa da iki yöntem arasında birçok temel fark vardır. Bu farklar, çeviri süreçleri, kalitesi, kullanım amaçları ve fonksiyonları açısından belirgindir. İki yaklaşım arasındaki başlıca farklar şunlardır:

Makine çevirisi, genellikle hızlı tüketilecek çeviriye ihtiyaç duyulan durumlarda kullanılır. Sözlük tabanlı yapısının yanı sıra yapay zeka ve öğrenme algoritmalarıyla da desteklenen makine çevirisi, kullanıcı metni kopyalayıp yapıştırdığı veya yazdığı anda çeviri yapar. CAT ise profesyonel çevirmenlerin belirli projelerde kullanması için tasarlanmış ‘araç’ olarak çeviri sürecini kolaylaştırma amacını taşır.
Makine çevirisi, genellikle basit metinler için tatmin edici sonuçlar verse de karmaşık veya uzmanlık gerektiren metinlerde hatalı sonuçlar verme eğilimindedir. CAT araçları ise çevirmenin elinden gelen en iyi işi yapmasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Bunun sonucunda elde edilen çeviri, makine çevirisine göre daha yüksek kalitededir.
CAT araçları metnin formatını koruma konusunda oldukça etkilidir. Metinde bulunan semboller, resimler, yazı tipi ile boyutları gibi unsurlar, CAT araçlarıyla yapılan çevirilerde orijinaline sadık kalırken, makine çevirisinde bu tür detaylar genellikle göz ardı edilir.
CAT araçlarının en belirgin özelliklerinden biri de çeviri belleği oluşturma kapasitesidir. Bellek, çevirmenin daha önce çevirdiği metinleri kaydederek benzer ifadelerin ya da cümlelerin gelecekteki çevirilerde otomatik olarak önerilmesini sağlar. Makine çevirisi bu tür bir bireyselleştirilmiş hafızaya sahip değildir.
Makine çevirisi genel kullanıcılar için tasarlanmışken, CAT araçları profesyonel çevirmenlerin ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilmiştir.

Bilgisayar Destekli Çeviri Araçları Nasıl Çalışır?

Bilgisayar destekli çeviri araçlarının çalışma mekanizması, çeviri sürecini daha verimli ve tutarlı hale getirmek için bir dizi özellik sunar. Söz konusu özelliklerin nasıl çalıştığını anlamak, çevirmenlerin araçlardan en iyi şekilde yararlanmalarına yardımcı olur.

Öncelikle bilinmesi gereken husus segmentlere ayırma olarak da bilinen segmentasyondur. Segmentasyon, CAT araçlarının temel işlevlerinden biridir. Yüklenen kaynak metin, küçük bölümlere ya da segmentlere ayrılır. Segmentler genellikle bir cümleyi veya cümle bölümünü temsil eder. İlgili ayırma işlemi sayesinde çevirmen, metni daha yönetilebilir parçalar halinde ele alabilir. Kullanıcıların ihtiyacına bağlı olarak segmentlerin boyutu veya içeriği de ayarlanabilir.

Çeviri süreci devam ettikçe, CAT araçları çevirmene çeviri önerileri sunar. Öneriler, önceden yapılan çevirilerle karşılaştırma yaparak elde edilir. Dört ana eşleşme kategorisine göre sınıflandırılan öneriler %100 eşleşme, içerik eşleşmesi, bulanık eşleşme ve parça eşleşme şeklinde ortaya çıkar. Her kategori, segmentler arasındaki benzerlik düzeyini temsil eder ve yüzdesel aralıklarla ifade edilir.

CAT araçları, çevirmenin karşılaştığı spesifik terimler veya deyimler konusunda hızlı referans sağlamak için terim bankası özelliğine sahiptir. Bu özellik dilin tutarlılığı ile doğru terminoloji kullanımını destekler. Çevrilen metinler, çeviri belleği içerisinde saklanır. Bu belle, gelecekteki projeler için referans oluşturarak çevirilerin birikmesini sağlar. Özellikle benzer metinlerle çalışırken bu özellik çeviri sürecini hızlandırarak tutarlılığı artırır.

Çeviri çalışmalarında bulut tabanlı CAT yazılımları, takım çalışması ile redaksiyon sürecini kolaylaştırır. Çevrilen metin doğrudan aynı ekibin diğer üyelerine, özellikle redaktörlere gönderilebilir. Fakat bulut tabanlı olmayan sistemlerde, çeviri metni genellikle dışa aktarılarak paylaşılır.

Son olarak, CAT araçları farklı dosya formatlarını destekler. Çeviri projelerinde kaynak dosyanın formatı neyse (html, xml, pdf, json gibi) o format üzerinden çevirinin yapılabilmesine ve hedef dilde aynı formatta müşteriye teslim edilebilmesine olanak tanır. Çevirmenler tasarım içerisindeki metinleri ve tasarımda nerelerde bulunduklarını CAT araçları arayüzlerinden görebiir ve doğrudan metinleri çevirebilir.

En Çok Tercih Edilen Bilgisayar Destekli Çeviri Araçları (Cat Tools)

Profesyonel tercümanlar ve tercüme büroları tarafından en çok tercih edilen CAT araçları şunlardır:

SDL Trados Studio

Bilgisayar destekli çeviri dünyasının belki de en tanınmış araçlarından biridir. SDL Trados, hem bireysel çevirmenlerin hem de büyük çeviri bürolarının favorisidir. Terminoloji bankası oluşturma, düzenleme ve projeler açma gibi çok yönlü işlevlere sahip olan bu masaüstü yazılım, çevrimdışı çalışma imkanıyla da dikkat çeker.

SDL Trados Studio’nun adaptif çeviri belleği özelliği, çevirmenlere önceki çevirileri temel alarak daha hızlı çeviriler yapma olanağı sunar. Arayüzü, özelleştirilebilir çalışma alanı sunduğu için projelerinizi daha etkili şekilde yönetebilirsiniz. Ayrıca çok sayıda dosya formatı ile dil kombinasyonunu desteklemesi, aracın global çapta popüler olmasının bir diğer sebebidir.

Smartcat

Web tabanlı bir platform olan Smartcat, sadece çevirilerinizi rahatça tamamlamanıza olanak tanımakla kalmaz aynı zamanda çeviri işleri bulmanıza da yardımcı olabilir. Diğer çevirmenlerle işbirliği yaparak projeleri paylaşmanızı, kolaylıkla yönetmenizi sağlayan platformun sunduğu dilsel varlıklar sayesinde, profesyonel şekilde hizmet sunabilirsiniz.

Otomatik öneriler ve adaptif çeviri belleği ile çevirmenlere zaman kazandıran Smartcat aynı zamanda tutarlılık ile kaliteyi koruma görevi görür. Platform, terim bankası ve çeviri belleği oluşturma özellikleriyle tercümanların tercih ettiği terimler ile önceki çevirileri kullanarak daha özgün çeviriler yapılmasına yardımcı olur. Öte yandan kullanıcı dostu arayüzü ile bulut tabanlı yapısı sayesinde tercümanların her yerden erişim sağlamaları ve ekip içi işbirliği yapmaları için ideal ortam sunar.

Memsource

Web tabanlı çeviri araçları arasında popüler seçeneklerden biri olan Memsource, kullanıcı dostu arayüzü ile bilinir. Smartcat ile büyük benzerlikler gösteren araç ücretsiz sürümüyle özellikle çeviri öğrencileri tarafından tercih edilir. Memsource, çok sayıda dosya formatını desteklemenin yanı sıra otomatik çeviri entegrasyonlarıyla da dikkat çeker. Özellikle projelerin takip edilmesi, terim bankası yönetimi gibi özellikleriyle, çevirmenlerin iş akışlarını hızlandırmalarına yardımcı olur. Ayrıca Memsource Cloud özelliği sayesinde kullanıcılar projelerini her yerden kolayca erişip yönetebilirler. Bu da esnek çalışma ortamı için büyük avantajdır.

memoQ

Pek çok profesyonel tarafından SDL Trados’un en büyük rakibi olarak görülen memoQ, kullanıcılarına çeviri belleği oluşturma ve bellekteki terimleri kaydetme imkanı sunar. Bu özellik daha önceden karşılaşılan terimlere yeniden rastlandığında büyük kolaylık sağlar. MemoQ’nun dinamik arayüzü, projelerin etkili şekilde yönetilmesine olanak tanır. Gerçek zamanlı eşleşme özellikleriyle çevirmenlere en uygun öneriyi sunarak verimliliği artırır. Ayrıca çeşitli dosya formatlarını desteklemesi ile API entegrasyonları sayesinde, geniş yelpazede projeler için idealdir. Özellikle ekip içi işbirliği ve eş zamanlı çalışma özellikleri, büyük projelerde ve takım çalışmalarında etkili iş akışı sağlar.

MateCat

Özellikle öğrenciler için cazip seçenek olan MateCat ücretsiz kullanımıyla bilinir. Web tabanlı araç, segmentlere ayırdığı cümlelerle görsel kolaylık sunar. MateCat, çeviri önerileri konusunda internetten alternatif çeviri örnekleri göstererek çevirinize ek katkıda bulunabilir. Fakat aracın yalnızca Chrome ve Microsoft Edge tarayıcılarında desteklendiğini bilmeniz gerekir.

Bilgisayar destekli çeviri araçları, çağımızın globalleşen dünyasında çevirmenlere sunduğu avantajlarla vazgeçilmez role sahiptir. Hem bireysel çevirmenlerin hem de büyük dil hizmeti sağlayıcılarının kullanımına uygun olan araçlar, terminoloji tutarlılığı, verimlilik ve işbirliği gibi konularda devrim niteliğinde katkılar sağlar. Alanında pratikliği ile öne çıkan programlar, sektördeki çeşitliliği ve inovasyonu temsil eder. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte söz konusu araçların sunduğu olanakların ve işlevselliğin atması beklenmektedir.

İçerik Bulutu Akademi

İçerik Bulutu Akademi, dijital pazarlama profesyonellerinin blog içerikleri, e-kitaplar, webinarlar, online eğitimler bulabileceği bir platformdur. Tüm İçerikleri Görüntüle